Nog nooit is geschiedenis zo tastbaar geweest. De creatieve fotograaf, filmer en auteur Armando Ello en herinneringskunstenaar’ Simone Berger – volgens Adriaan van Dis – bundelen hun ervaring en passie en geven een gezicht aan de vele nog niet vertelde Indische verhalen. Stuk voor stuk kleine persoonlijke en intense geschiedenissen, die niet in de schoolboeken zijn terug te vinden, maar hier worden uitvergroot. Door het levenspad van de poesaka te volgen, een waardevol erfstuk uit Nederlands-Indië of Indonesië, leggen zij van ruim dertig personen de familiegeschiedenis vast. Zij geven hiermee een stem aan de eerste generatie en hun nazaten. Resultaat zijn mooie verhalen, enerzijds over tempo doeloe (vroeger), anderzijds over ontberingen, veerkracht en wilskracht en de kracht van vergeven en verzoening.
De in dit boek geïnterviewde personen laten zien hoe zij het beste van twee werelden hebben weten te verbinden. De lezer wordt in elk verhaal meegenomen naar het vooroorlogse Indië, de tijd van de Japanse bezetting en de naoorlogse jaren. De verhalen markeren de geschiedenis van Nederlands-Indië en de jonge republiek Indonesië en geven inzicht in de redenen waarom families besloten te vertrekken. De poesaka’s krijgen hierdoor een diepere betekenis met een belangrijke symbolische en emotionele waarde.
De verrassende en originele poesaka’s zijn vaak de enige tastbare herinnering en link naar het verre huis en leven van de (groot)ouders. Ze werden op het schip of in het vliegtuig meegenomen toen familieleden met een paar koffers naar Nederland vertrokken om daar een nieuw thuis te creëren.
Ontdek het persoonlijke verhaal achter de uitverkoren poesaka’s van Adriaan van Dis, Marion Bloem en vele anderen, personen die de afgelopen jaren op het pad van Berger en Ello kwamen en hen inspireerden en nieuwsgierig maakten naar hun poesaka.
Simone Berger en Armando Ello zeggen zelf het volgende over dit boek (2018)
Met de publicatie van De lange reis van de poesaka. Indische tastbare herinneringen gaat onze gezamenlijke wens in vervulling: het vastleggen van personen met hun poesaka, een ‘erfstuk’ dat symbool staat voor hun familiegeschiedenis. Dat gebeurt in interviews en beeld, en zo veel mogelijk samen met de kinderen en (achter)kleinkinderen*, want tenslotte worden de poesaka’s met hun verhaal op een dag aan hen doorgegeven.
De afgelopen jaren kruisten de in dit boek geïnterviewde mensen ons pad tijdens lezingen, workshops of fotoshoots en gezamenlijke activiteiten op de Tong Tong Fair in Den Haag. Ruim dertig personen die roots hebben in voormalig Nederlands-Indië of Indonesië deelden met ons hun herinneringen. Zij groeiden op met een andere geschiedenis en andere verhalen dan mensen die in Nederland zijn geboren en getogen.
Het was een voorrecht te luisteren naar hun persoonlijke belevenissen, die verteld werden aan de hand van de door hen gekozen poesaka. Omdat de hele familiegeschiedenis verbonden is aan zo’n ‘erfstuk’ dat naar Nederland is meegekomen, kreeg het voor ons een andere betekenis. Deze poesaka’s worden gekoesterd als kostbare schatten en maken het Indische verleden tastbaar!
De titel van het boek verwijst naar de lijn van Indische, Molukse of Chinees-Indische voorouders die aan de poesaka verbonden is, en naar de lange reis naar het ‘vaderland’. Door het bewogen levenspad van de poesaka te volgen, ervaar je het krachtige effect van delen en helen. Als lezer voel je de emotionele waarde, wanneer je over de dierbare herinneringen leest die ermee verweven zijn.
Met grote zorgvuldigheid hebben wij geprobeerd de verhalen en de voorwerpen vast te leggen, zowel met de pen als met de camera, want deze herinneringen zijn het waard om verteld en doorgegeven te worden. Enerzijds om anderen te stimuleren hun Indische, Molukse en Chinees-Indische verhalen alsnog vast te leggen en anderzijds om ons met een andere blik naar deze voorwerpen én de geschiedenis te laten kijken.
Aan ons en aan de volgende generaties die Indische roots hebben – en die letterlijk maar ook figuurlijk een andere bagage hebben – is de taak om deze onzichtbare erfenis zichtbaar te maken en nog vele generaties levend te houden!
Simone Berger & Armando Ello